ΧΟΛΟΚΥΣΤΙΤΙΣ – ΧΟΛΟΛΙΘΙΑΣΗ

Καθημερινά συναντάμε ανθρώπους κάθε ηλικίας που ‘έχουν τη χολή τους’. Το ακούμε κάθε μέρα, αλλά δεν ξέρουμε ακριβώς περί τίνος πρόκειται. Είναι κάτι στην κοιλιά μας που συχνά αρρωσταίνει, κάτι που συχνά το αφαιρούν οι χειρουργοί και κάτι που συχνά ‘μας το πρήζουν’ γνωστοί και άγνωστοι. Τι είναι όμως αυτή η περίφημη ‘χολή’  και τι η ‘χοληδοχος κύστη’;

Η χοληδόχος κύστη είναι ένα φυσιολογικό όργανο του σώματός μας, ένας σάκκος σε σχήμα μικρού αχλαδιού. Βρίσκεται προσκολλημένο και συνδεδεμένο με το συκώτι μας, στην κάτω επιφάνειά του, εντοπίζεται δε στην περιοχή κάτω από τις δεξιές κατώτερες πλευρές μας.

Η χολή είναι ένα υγρό με καφεπράσινο χρώμα και παράγεται από το ήπαρ σε ποσότητα που φτάνει περίπου τα 750 ml το 24 ωρο. Είναι απαραίτητη για την πέψη των λιπαρών στοιχείων της τροφής μας και την απορρόφηση κάποιων βιταμινών.

Η αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως δεν σχετίζεται με καμία διαταραχή της πέψης στους περισσότερους ασθενείς.

Τι προκαλεί προβλήματα στην χολή;

Λιθίαση των χοληφόρων

Η χολολιθίαση, δηλαδή η παρουσία χολολίθων στη χοληδόχο κύστη, αποτελεί μια από τις συνηθέστερες παθήσεις της γενικής χειρουργικής. Το 18,8% των γυναικών και το 9,5% των ανδρών έχουν χολολιθίαση υπερηχογραφικά. Στη μεγάλη πλειονότητα των ασθενών, περίπου 80%, η νόσος είναι ασυμπτωματική

Παράγοντες που έχουν ενοχοποιηθεί είναι:

• Παχυσαρκία
• Χρόνιες παθήσεις του λεπτού εντέρου
• Υπερλιπιδαιμία
• Κίρρωση του ήπατος
• Αυξημένη πρόσληψη λίπους και πρωτεϊνών
• Αιμόλυση

Δεν υπάρχουν γνωστοί τρόποι ώστε να αποφευχθεί η δημιουργία χολόλιθων.

Η δημιουργία των χολόλιθων είναι αποτέλεσμα 3 διαταραχών:

• Υπερκορεσμόςτης χολής με χοληστερόλη
• Εμπυρήνωση. Ο χρόνος που απαιτείται για το σχηματισμό μικροκρυστάλλων χοληστερόλης.
• Στάση της χολής. Έχει παρατηρηθεί ότι ασθενείς με διαταραχές της κινητικότητας της χοληδόχου κύστεως εμφανίζουν συχνότερα χολολιθίαση. Αίτια της στάσης της χολής μπορεί να είναι η:

-Κύηση

-Ολική παρεντερική διατροφή

-Σωματοστατινώματα

-Χρόνια χορήγηση οκτρεοτίδης

-Υψηλή κάκωση νωτιαίου μυελού

-Βαγοτομή

-Γαστρεκτομή

-Παχυσαρκία

-Απότομη απώλεια βάρους.

Συμπτώματα:

Στους περισσότερους ασθενείς η νόσος είναι ασυμπτωματική. Τα συμπτώματα προκαλούνται από τη μετακίνηση των λίθων στον κυστικό ή τον χοληδόχο πόρο, με αποτέλεσμα την απόφραξη του πόρου και την επακόλουθη ανάπτυξη φλεγμονής. Τα συνήθη συμπτώματα είναι κωλικός του δεξιού υποχονδρίου, επιγαστραλγία, πυρετός, εμετός, ίκτερος.

Επιπλοκές:

Αν η χολολιθίαση αφεθεί χωρίς θεραπεία, κάποτε -κανείς δεν ξέρει πότε- μπορεί να οδηγήσει σε οξεία χολοκυστίτιδα. Τότε οι πέτρες προκαλούν φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη και ο ασθενής εμφανίζει ισχυρό πόνο ψηλά στην κοιλιά, στο κέντρο ή προς τα δεξιά (επιγάστριο ή δεξιό υποχόνδριο). Ο πόνος μπορεί να αντανακλά και στην πλάτη δεξιά. Προοδευτικά παρουσιάζονται πυρετός, ναυτία, έμετος. Στην περίπτωση αυτή απαιτείται αντιβίωση και επείγουσα επέμβαση για αφαίρεση της χοληδόχου κύστεως (χολοκυστεκτομή).

Άλλη συχνή επιπλοκή της χολολιθιάσεως είναι ο αποφρακτικός ίκτερος. Συμβαίνει όταν μικρές πέτρες από τη χοληδόχο κύστη κατεβούν μέσα από το χοληδόχο πόρο, το σωληνάκι που φυσιολογικά φέρνει τη χολή στο έντερο (δωδεκαδάκτυλο), και το φράξουν

Άλλες πιο σπάνιες επιπλοκές είναι:

• Ύδρωπας και διάταση της χοληδόχου κύστεως.
• Εμπύημα και επιμόλυνση του περιεχομένου της χοληδόχου κύστεως.
• Διάτρηση.
• Γάγγραινα. Συνήθως σε ηλικιωμένους ασθενείς έχει σαν αποτέλεσμα τη νέκρωση της χοληδόχου κύστεως.

Εμφυσηματώδης χολοκυστίτιδα. Χαρακτηρίζεται από παρουσία αέρα στο τοίχωμα ή στον αυλό της χοληδόχου κύστεως. (Είναι πιο συχνή σε διαβητικούς άνδρες)

• Χρόνια χολοκυστίτιδα.(Ασθενείς με υποτροπιάζοντα ενοχλήματα από το δεξιό υποχόνδριο)
• Κακοήθης εξαλλαγή.

Οι μικρές πέτρες και οι πολύποδες

Οι μικρές πέτρες (μικρολιθίαση) είναι πιο επικίνδυνες από τις μεγάλες, γιατί ευκολότερα μπορούν να περάσουν από τον κυστικό στο χοληδόχο πόρο και να προκαλέσουν συχνότερα ίκτερο και παγκρεατίτιδα.

Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεως συνήθως είναι καλοήθεις και οφείλονται σε εναπόθεση χοληστερίνης σε περιοχές του τοιχώματός της (χοληστερινικοί πολύποδες).

Γι’ αυτό καλό είναι να συνιστάται χολοκυστεκτομή σε ασθενείς στους οποίους βρίσκεται πολύποδας στη χοληδόχο κύστη, ιδιαίτερα αν έχει μέγεθος άνω των 5 mm.

Χολολιθίαση και εγκυμοσύνη

Καλό είναι για τις γυναίκες που γνωρίζουν ότι έχουν χολολιθίαση και προγραμματίζουν εγκυμοσύνη να υποβάλλονται σε χολοκυστεκτομή πριν από τη σύλληψη του εμβρύου ούτως ώστε να μειώνεται η πιθανότητα εκδήλωσης των συμπτωμάτων της νόσου κατά τη διάρκεια της κύησης.

Τι πρέπει να τρώμε στην χολοκυστίτιδα?

Η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο στην ανακούφιση των συμπτωμάτων ενώ επιταχύνει την αποκατάσταση σε συνδυασμό με την φαρμακευτική ή χειρουργική θεραπεία. Μετά από μια κρίση οξείας χολοκυστίτιδας η σωστή διατροφή μπορεί να αποτρέψει τα επαναλαμβανόμενα επεισόδια.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, όπως προείπαμε η νόσος εμφανίζεται ως αποτέλεσμα του σχηματισμού των χολόλιθων. Κατά συνέπεια, θα ήταν λογικό να αποφευχθούν οι τροφές που προωθούν το σχηματισμό τους.
Πρέπει αυστηρά να αποφεύγεται η κατανάλωση οινοπνεύματος.

Τα λιπαρά τρόφιμα που πρέπει να αποφευχθούν είναι:

• το κόκκινο κρέας (χοιρινό, πάπια, αρνί)
• αυγά
• καρύδια
• γαλακτοκομικά προϊόντα (βούτυρο)
• τηγανητά
• σοκολάτα και παγωτό.
• Ποτά όπως τα ανθρακούχα ποτά, τον καφέ ή το μαύρο τσάι.
• Λαχανικά όπως το λάχανο και το κουνουπίδι.

Αντίθετα μπορούν μα συμπεριληφθούν στην καθημερινή  διατροφή:

• Ρύζι
• Πατάτες
• Ζυμαρικά
• Γιαούρτι με χαμηλά λιπαρά
• Φρούτα
• Χαμηλής περιεκτικότητας σελιπαρά γάλα
• ψωμίσίτου

Γενικα:

• Θα πρέπει να ακολουθήσετε μια δίαιτα χαμηλή σε λιπαρά ώστε να προλαμβάνονται οι συσπάσεις της χοληδόχου κύστης.
• Επίσης θα ήταν καλό να παρατηρήσετε ποια φαγητά σας ενοχλούν αφού τα καταναλώσετε.
• Να προτιμάτε τα βραστά ή ψητά φαγητά

Αντιμετώπιση

Η χολολιθίαση όταν είναι ασυμπτωματική μπορεί όπως αναφέρεται προηγουμένως να παρακολουθείτε, με το ‘ρισκο’ να χρειαστεί έκτακτη αντιμετώπιση κάποιας επιπλοκής με απρόβλεπτες συνέπειες.

Την οριστική λύση στο πρόβλημα αυτό δίνει η χειρουργική αντιμετώπιση ,όπου στην εποχή μας το goldenstandard είναι η λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή

Αντί για μία τομή δέκα περίπου εκατοστά, η επέμβαση απαιτεί 4 μικρές οπές στην κοιλιακή χώρα των 5 mm.Ο ασθενής συνήθως έχει ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο και γρηγορότερη ανάρρωση απ’ ότι στην κλασσική χειρουργική. Οι ασθενείς επιστρέφουν στις κανονικές τους δραστηριότητες πολύ γρήγορα.

Οι περισσότεροι ασθενείς μετά από μία λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή εξέρχονται από το νοσοκομείο την επόμενη της επεμβάσεως. Σε αρκετές περιπτώσεις, μάλιστα, μπορούν να φύγουν και την ίδια ημέρα.

Μετά τη χολοκυστεκτομή ο ανθρώπινος οργανισμός προσαρμόζεται στα νέα δεδομένα ώστε μετά από ολιγοήμερη διατροφή με ελλατωμένη περιεκτικότητα σε λιπαρά μπορεί να επιστρέψει σε ελεύθερη διατροφή χωρίς κανένα κίνδυνο από τα χοληφόρα

4 λόγοι για να αφαιρέθεί η χοληδόχος κύστη
1. Όταν έχετε πέτρες στη χοληδόχο κύστη.
2. Στην περίπτωση που έχετε πολύποδες στη χοληδόχο κύστη. 
3. Όταν υπάρχει φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη. 
4. Όταν υπάρχει κακοήθης όγκος.

Πότε μπορούμε να καθυστερήσουμε την αφαίρεση
● Όταν σε έναν τυχαίο έλεγχο βρεθούν πέτρες στη χοληδόχο κύστη οι οποίες όμως δεν προκαλούν καμία ενόχληση στον ασθενή.

• Όταν στο εσωτερικό της χολής έχει δημιουργηθεί «λάσπη», που μπορεί να σημαίνει ότι στη χοληδόχο κύστη έχουν αναπτυχθεί πολύ ψιλές πέτρες σαν άμμος ή ότι η σύσταση της χολής (του υγρού) είναι ιδιαίτερα πυκνή.
• Όταν στο εσωτερικό της χολής έχουν αναπτυχθεί οι λεγόμενοι χοληστερινικοί πολύποδες.

● Όταν το πρόβλημα που έχει η χοληδόχος κύστη είναι σε οξεία φάση