ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΠΑΓΚΡΕΑΤΟΣ
Τι είναι το πάγκρεας;
Το πάγκρεας είναι ένας μεγάλος αδένας που βρίσκεται μέσα στην κοιλία και πίσω από το στομάχι. Έχει μήκος περίπου 15cm και σχήμα αποπλατυσμένου αχλαδιού. Το διογκωμένο τμήμα του λέγεται κεφαλή, το στενότερο είναι η ουρά και το μεσαίο τμήμα ονομάζεται σώμα. Ο αδένας αυτός έχει δύο κύριες λειτουργίες :
1. Παράγει ένα υγρό που περιέχει ένζυμα και βοηθά στην πέψη (χώνεψη) των τροφών (εξωκρινής μοίρα).
2. Παράγει αρκετές ορμόνες (ειδικές ουσίες), στις οποίες περιλαμβάνεται και η ινσουλίνη, που βοηθούν τον οργανισμό να αποθηκεύσει ενέργεια από τις τροφές και να ρυθμίσει το σάκχαρο του αίματος (ενδοκρινής μοίρα).
Το υγρό με τα ένζυμα αποχετεύεται στην αρχή του εντέρου (δωδεκαδάκτυλο), ενώ οι ορμόνες μπαίνουν στην κυκλοφορία του αίματος και διαχέονται σε όλο το σώμα.
Τι είναι ο καρκίνος του παγκρέατος;
Ο καρκίνος του παγκρέατος είναι από τις σοβαρότερες μορφές καρκίνου. Είναι η τέταρτη συχνότερη αιτία θανάτων λόγω καρκίνου παρά το γεγονός ότι αποτελεί μόνο 2% του συνόλου των καρκίνων που εκδηλώνονται κάθε χρόνο.
Ποιοι είναι τα διάφοροι όγκοι του παγκρέατος;
Οι όγκοι του παγκρέατος κατατάσσονται σε εξωκρινούς όγκους, ενδοκρινικούς όγκους και σε όγκους που αναπτύσσονται σε βάρος του ιστού (σπάνια). Μπορεί να είναι καλοήθεις ή, πιο συχνά κακοήθεις. Το αδενοκαρκίνωμα του παγκρεατικού πόρου είναι ο πιο κοινός όγκος (80% του συνόλου). Ξεχωρίζονται από την άλλη μεριά σύμφωνα με τη μακροσκοπική εμφάνιση σε συμπαγείς όγκους και κυστικούς όγκους.
Οι έρευνες μέχρι σήμερα έδειξαν ότι οι παράγοντες κινδύνου για καρκίνο στο πάγκρεας είναι οι ακόλουθοι:
- Το κάπνισμα: Το κάπνισμα αποδείχτηκε ως ο σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου για καρκίνο στο πάγκρεας. Τα άτομα που καπνίζουν καπνό με οποιοδήποτε τρόπο έχουν περισσότερες πιθανότητες να προβληθούν από καρκίνο στο πάγκρεας από ότι οι μη καπνιστές. Όσο πιο πολύ καπνίζει κάποιος τόσο αυξάνεται ο κίνδυνος
- Ο διαβήτης: Οι ασθενείς που πάσχουν από διαβήτη έχουν περισσότερες πιθανότητες από άλλους ανθρώπους να προσβληθούν από καρκίνο στο πάγκρεας
- Οικογενειακό ιστορικό: Τα άτομα που έχουν συγγενείς πρώτου βαθμού όπως πατέρα, μητέρα, αδελφό ή αδελφή που προσβλήθηκε από παγκρεατικό καρκίνο έχουν αυξημένες πιθανότητες να προσβληθούν τα ίδια από τη νόσο
- Φλεγμονή στο πάγκρεας: Η παγκρεατίτιδα είναι μια οδυνηρή πάθηση με φλεγμονή στο πάγκρεας. Τα άτομα που πάσχουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα από παγκρεατίτιδα κινδυνεύουν περισσότερο να πάθουν καρκίνο στο πάγκρεας
- Παχυσαρκία: Οι υπέρβαροι και οι παχύσαρκοι έχουν λίγο περισσότερες πιθανότητες σε σύγκριση με άλλους ανθρώπους να προσβληθούν από καρκίνο στο πάγκρεας
Πρέπει να επισημανθεί ότι πολλοί ασθενείς με καρκίνο στο πάγκρεας δεν παρουσιάζουν κανένα από τους πιο πάνω παράγοντες. Είναι επίσης γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι που έχουν γνωστούς παράγοντες κινδύνου δεν αναπτύσσουν τη νόσο.
Οι έρευνες για την ανάδειξη άλλων πιθανών παραγόντων κινδύνου συνεχίζονται. Μεταξύ αυτών που διερευνώνται περιλαμβάνονται η διατροφή πλούσια σε λίπη, ιδιαίτερα ζωικά λίπη και η μεγάλη κατανάλωση αλκοολούχων ποτών.
Επίσης ακόμη ένας πολύ σημαντικός τομέας στην έρευνα σχετικά με την αιτιολογία και τους παράγοντες κινδύνου για καρκίνο στο πάγκρεας είναι η μελέτη των γονιδίων που προδιαθέτουν για την κακοήθη αυτή νόσο.
Ο καρκίνος στο πάγκρεας είναι μια πολύ σοβαρή πάθηση. Εξελίσσεται αθόρυβα και όταν προκαλέσει σημεία ή συμπτώματα έχει ήδη φτάσει σε προχωρημένα στάδια που καθιστούν τη θεραπεία δύσκολη και συχνά ανεπιτυχή.
Ποια είναι τα κύρια συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Η μέγιστη συχνότητα είναι ανάμεσα στις ηλικίες 60 και 70 ετών. Οι συνθήκες διάγνωσης του αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος συνδέονται σχεδόν πάντα με την ανατομική έκταση του:
- Το αδενοκαρκίνωμα της κεφαλής του παγκρέατος αναδεικνύεται από τυχόν χολοστατικό ίκτερο , που δημιουργείται βαθμιαία χωρίς πυρετό ή πόνο. Μερικές φορές ο ίκτερος, που εμφανίζεται νωρίς ή αργότερα συνδέεται με έντονο πόνο, που εντοπίζεται κυρίως στο επιγάστριο, ακτινοβολεί στην πλάτη και την γενική εξασθένιση του οργανισμού που οφείλεται στην απώλεια της όρεξης και που συχνά συνδέεται με κατάθλιψη.Ο ίκτερος μπορεί να ακολουθεί μια ανικτερική χολόσταση που συνδέεται με κνησμό. Ο γιατρός μπορεί να ψηλαφήσει διόγκωση του ήπατος λόγω χολόστασης και ιδίως μια μεγάλη διατεταμένη χοληδόχο κύστη που έχει σημαντική διαγνωστική αξία.
- Ο καρκίνος του αριστερού μέρους του παγκρέατος (σώμα και ουρά) είναι σπάνιος και εμφανίζεται αργότερα εξαιτίας του πόνου που δημιουργείται από την διήθηση του κοιλιακού πλέγματος. Ο πόνος μπορεί να είναι εξαιρετικά έντονος και να απαιτεί τη χρήση αναλγητικών αρχικά απλών και μετά παραγώγων μορφίνης αφού τα κοινά αναλγητικά γίνονται γρήγορα αναποτελεσματικά. Η μεταβολή της γενικής κατάστασης είναι σημαντική. Μερικές φορές ο γιατρός ψηλαφά ευαίσθητη επιγαστρική μάζα.
- Η εμφάνιση ή η επιδείνωση διαβήτη, αρχικά μη-ινσουλινοεξαρτώμενου, θα πρέπει να μας βάζει σε υποψία ότι υπάρχει καρκίνος σε έναν άνθρωπο άνω των 40 ετών ειδικά εάν δεν υπάρχει προηγούμενο ιστορικό διαβήτη η παχυσαρκίας.
- Ανεξάρτητα από την ανατομική θέση του καρκίνου , ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλωθούν με πόνο στην πλάτη που δίνει την εντύπωση ρευματολογικού προβλήματος.
- O καρκίνος του παγκρέατος μπορεί επίσης να ανακαλυφτεί με μεταστάσεις, ειδικά του ήπατος, μερικές φορές επώδυνες, μερικές φορές σε ένα πλαίσιο συνολικής αλλαγής της γενικής κατάστασης. Η παρουσία ενός όγκου του παγκρέατος είναι συνήθως εμφανής με εξετάσεις απεικόνισης αλλά είναι επιβεβλημένη η ιστολογική επιβεβαίωση για να προσαρμοστεί το χημειοθεραπευτικό σχήμα φαρμάκων.Η βιοψία μπορεί να γίνει είτε με υπερηχογράφημα, είτε με αξονική τομογραφία είτε με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα.
- Πάνω από το 90% των περιπτώσεων, η διάγνωση του αδενοκαρκινώματος γίνεται σε ένα στάδιο όπου δεν επιδέχεται χειρουργική θεραπεία λόγω μεταστάσεων είτε τοπικής διήθησης μιας μεγάλης φλέβας.
Οι πιο σημαντικές κλινικές εκδηλώσεις του αδενοκαρκινώματος του παγκρέατος και με βάση τη συχνότητα τους είναι:
Κλινικά σημεία συχνότητα (%)
- Ίκτερος 40-80
- Κνησμός 25
- Κοιλιακό άλγος 60-80
- Η απώλεια βάρους (συχνά μαζική και ταχεία) 50-80
- Θρομβοφλεβίτιδα <15
- Έμετος <15
- Οξεία παγκρεατίτιδα <15
Ποιες εργαστηριακές εξετάσεις βοηθούν ιδιαίτερα στη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Η αύξηση του καρκινικού αντιγόνου CA19.9 στον ορό είναι παρούσα στο 80% των περιπτώσεων, διότι ο όγκος είναι ήδη συχνά μεγάλος. Η μέτρηση του CA19.9 δεν είναι ευαίσθητη για την ανίχνευση μικρών όγκων. Η θετική προγνωστική της αξία του είναι χαμηλή, ιδίως σε περιπτώσεις χολόστασης. Στην πραγματικότητα μια χολόσταση, που οφείλεται σε μια καλοήθη κατάσταση, μπορεί να σχετίζεται με αύξηση ενίοτε σημαντική του CA19.9. Τα δεδομένα αυτά εξηγούν γιατί, γενικά, η διαγνωστική αξία του είναι χαμηλή.
Η ανίχνευση και διάγνωση της νόσου παρουσιάζουν δυσκολίες διότι:
- Στα αρχικά στάδια δεν υπάρχουν αξιοσημείωτα σημεία ή συμπτώματα
- Τα συμπτώματα του καρκίνου του παγκρέατος όταν υπάρχουν, είναι παρόμοια με αυτά πολλών άλλων ασθενειών
- Η ανατομική θέση του παγκρέατος, βαθιά στην κοιλιά, πίσω από το στομάχι, το λεπτό έντερο, το συκώτι, τη σπλήνα, τη χοληδόχο κύστη, δεν ευκολύνει τη διάγνωση
- Οι εξετάσεις που χρειάζονται για τη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος δεν είναι εύκολες
Για τους λόγους αυτούς, η διάγνωση καρκίνου του παγκρέατος σπάνια γίνεται στα αρχικά στάδια. Επίσης η νόσος έχει την τάση να κάνει μεταστάσεις νωρίς στην εξέλιξη της.
Δυστυχώς πολλές φορές όταν γίνει η διάγνωση, ανακαλύπτεται ότι η νόσος έχει διηθήσει λεμφαδένες, αιμοφόρα αγγεία και άλλους ιστούς ή όργανα. Οι όγκοι αυτοί, συχνά δεν μπορούν να αφαιρεθούν. Όμως η ολική χειρουργική αφαίρεση του καρκίνου παγκρέατος, είναι η μόνη ελπίδα ίασης.
Ποιες εξετάσεις απεικόνισης είναι χρήσιμες στη διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Ένα κοιλιακό υπερηχογράφημα είναι η εξέταση της πρώτης γραμμής. Μπορεί να αρκεί για τη διάγνωση σε περιπτώσεις καρκίνων της κεφαλής του παγκρέατος, όπου δείχνει την διάταση του χοληφόρου δέντρου και τελικά τον ίδιο τον όγκο. Μερικές φορές υπάρχει μια διάταση του παγκρεατικού πόρου πριν τη στένωση . Ο όγκος ο ίδιος, έχει ασαφή υποηχοική μορφή και παραμορφώνει το πάγκρεας εισβάλοντας σε παρακείμενα οργάνων κάτι που δεν είναι πάντα ορατό στους υπερήχους. Οι υπέρηχοι μπορεί να δείξουν επίσης προφανείς ηπατικές μεταστάσεις. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, είναι περιττό να κάνουμε συμπληρωματικές εξετάσεις πέραν εκείνων που απαιτούνται για ιστολογική απόδειξη.
Η αξονική τομογραφία επιτρέπει τη διάγνωση και τη σταδιοποίηση με απεικόνιση , των αγγείων και των οπισθοπεριτοναϊκών λεμφαδένων. Η αξονική τομογραφία είναι ιδιαίτερα χρήσιμη, δεδομένου ότι χρησιμοποιεί την πιο αποτελεσματική τεχνική στην απεικόνιση του παγκρέατος. Η αναζήτηση γίνεται για άμεσα σημεία (συνήθως τοπική μάζα υπόπυκνη ή διάχυτη διήθηση και για έμμεσα σημεία (μέσω της διάτασης του χοληδόχου η του παγκρεατικού πόρου και της παρεγχυματικής ατροφίας.
Ο όγκος ο ίδιος δεν είναι ορατός στην αξονική τομογραφία σε περίπου 10% των περιπτώσεων. Ως εκ τούτου, οι έμμεσες ενδείξεις είναι πολύ χρήσιμες.
Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος είναι ιδιαίτερα χρήσιμος στη διάγνωση μικρών όγκων (λιγότερο από 20 mm). Είναι χρήσιμος και θα πρέπει να γίνει όταν το υπερηχογράφημα και η αξονική τομογραφία δεν δείχνουν εμφανή σημάδια της μη δυνατότητας εξαίρεσης. Στην πράξη, θα πρέπει να γίνει σε λιγότερο από το 10% των περιπτώσεων.
Η ERCP εκτελείται ως διαγνωστική εξέταση σε μεμονωμένες περιπτώσεις.Η χρησιμότητα της έγκειται κυρίως ως θεραπεία στην αντιμετώπιση διάφορων καταστάσεων(πχ προθέσεις στον χοληδόχο πόρο).
Ποιός πρέπει να είναι ο σχεδιασμός πριν από τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
Το πρώτο βήμα είναι να διευκρινιστεί αν ο ασθενής είναι σε κατάσταση να αντιμετωπιστεί χειρουργικά . Το υπόλοιπο πλάνο είναι χρήσιμο μόνο αν η απάντηση είναι θετική(ναι) στο παραπάνω ερώτημα .
- Ο διακοιλιακός υπέρηχος διερευνά:
- εάν υπάρχουν ηπατικές μεταστάσεις
- εάν υπάρχει ασκίτης (που αντικατοπτρίζει την παρουσία περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης)
- εάν υπάρχει λεμφαδενοπάθεια στο μεσεντέριο χώρο και οπισθοπεριτοναϊκά.
- Η αξονική τομογραφία καθορίζει , πέραν των παραπάνω, την τοπική επέκτασης συμπεριλαμβανομένης της διήθησης των τοπικών αγγείων. Με την έλευση της ελικοειδούς τεχνολογίας, η αξονική τομογραφία είναι πιο χρήσιμη στη διάγνωση και στη σταδιοποίηση του καρκίνου του παγκρέατος
- Ο υπέρηχος με Doppler αγγείων χρησιμοποιείται για την ανίχνευση αγγειακής διήθησης , πιο συχνά φλεβικής παρά αρτηριακής.
- Ο ενδοσκοπικός υπέρηχος μπορεί να παρέχει πρόσθετα στοιχεία για την αξιολόγηση της εξάπλωσης του όγκου.
- Για ορισμένους συγγραφείς, η επισκόπηση της περιτοναϊκής χώρας και του μεσεντέριου χώρου λαπαροσκοπικά μπορεί εντοπίσει μια περιτοναϊκή καρκινωμάτωση ή μεταστάσεις στο συκώτι που δεν έχουν παρατηρηθεί με άλλες εξετάσεις.
Ποια είναι η στρατηγική αντιμετώπισης σύμφωνα με το διαγνωστικό πλάνο εκτίμησης του καρκίνου του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
- Σε περίπτωση μη εξαιρέσιμου όγκου λόγω μεταστάσεων ή τοπικής η συστηματικής διήθησης, κυρίως αγγείων ή χειρουργικής αντένδειξης λόγω άλλων προβλημάτων υγείας. Απαιτείται ιστολογική εξέταση που καθοδηγείται από υπερηχογράφημα, αξονική τομογραφία ή από ενδοσκοπικό υπέρηχο και επιτρέπει ιστολογική διάγνωση πριν από τη συζήτηση για χημειοθεραπεία ή ράδιο-χημειοθεραπεία, η αποτελεσματικότητα των οποίων δεν έχει αποδειχθεί με ιδιαίτερη αύξηση του χρόνου επιβίωσης. Ωστόσο, αυτές οι θεραπείες φαίνεται να βελτιώνουν ίσως την ποιότητα της ζωής, ιδιαίτερα του πόνου.
- εξαιρέσιμος όγκος (λιγότερο από το 10% των περιπτώσεων) που όμως υπάρχει αντένδειξη χειρουργικής επέμβασης λόγω άλλων αιτίων.
- γίνεται διερευνητική λαπαροτομία (± προηγείται κοιλιοσκόπηση) χωρίς εξαίρεση σε περίπτωση ηπατικών μεταστάσεων, περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης του όγκου λεμφαδενοπάθειας τοπικής η απομακρυσμένης (κοιλιακής η παραορτικής), που πέρασαν απαρατήρητες από προηγούμενες εξετάσεις.
- Μερική παγκρεατεκτομή προσαρμοσμένη στο στάδιο του όγκου και στην τοποθεσία του (δωδεκαδακτυλο-κεφαλική παγκρεατεκτομή ή αριστερή παγκρεατεκτομή με αφαίρεση σπληνός) και αφαίρεση λεμφαδένων
Ποιοι είναι οι στόχοι της αξιολόγησης πριν από την χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του παγκρέατος (αδενοκαρκινώματος);
- Να καταστεί δυνατή η διάγνωση του καρκίνου του παγκρέατος.
- Να μην χειρουργηθούν ασθενείς ο όγκος των οποίων είναι ανεγχείρητος ή οι οποίοι δεν θα ωφεληθούν από την εγχείρηση.
- Να μην απορρίψουν κατά λάθος έναν ασθενή για γενικούς λόγους ή για λόγους εσφαλμένης εκτίμησης μη ανεγχείρητου όγκου.
Ποια είναι η θεραπεία του ίκτερου και του κνησμού σε μη χειρουργήσιμου όγκου;
Ο στόχος της θεραπείας είναι η ανακούφιση του ίκτερου, του κνησμού και της πιθανής στένωσης του δωδεκαδακτύλου. Η θεραπεία αυτή δεν επηρεάζει την επιβίωση.
Μπορεί να γίνει χολοπεπτική αναστόμωση η να τοποθετηθεί πρόθεση διαμέσου του χοληφόρου πόρου ή διηπατικά. Η επιλογή μεταξύ των δύο αυτών μεθόδων εξαρτάται από την κατάσταση του ασθενούς, την ύπαρξη περιτοναϊκής καρκινωμάτωσης που είναι αντένδειξη για χειρουργική επέμβαση σε συνδυασμό με μια εντερική στένωση. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, η χειρουργική επέμβαση μπορεί να περιλαμβάνει μία παράκαμψη του εντερικού σωλήνα σε συνδυασμό με παράκαμψη των χοληφόρου δέντρου.
Ποια άλλα μέτρα ανακούφισης είναι χρήσιμα στον καρκίνο του παγκρέατος;
Η τοποθέτηση δωδεκαδακτυλικής πρόθεσης ενδοσκοπικά ή ακτινολογικά επιτρέπει τώρα την μη χειρουργική θεραπεία της δωδεκαδακτυλικής στένωσης. Μπορεί να συνδέεται με μια τοποθέτηση πρόθεσης στο χοληφόρο σωλήνα.
Η ιατρική αγωγή αποσκοπεί στο να απαλύνει τον πόνο με χορήγηση αναλγητικών (συνήθως οπιούχων), διήθηση του σπλαχνικού πλέγματος (με απόλυτη αλκοόλη, φαινόλη, στεροειδή ή αναισθητικά, καθοδηγούμενη με αξονική τομογραφία ή με ενδοσκοπικό υπερηχογράφημα). Το όφελος από τη χημειοθεραπεία και ακτινοθεραπεία ως ένα μέσο ανακούφισης έχει αποδειχτεί αποτελεσματικό.
Ποια είναι η πρόγνωση του καρκίνου του παγκρέατος;
Λιγότερο από το 5% όλων των ασθενών είναι εν ζωή 5 χρόνια μετά τη διάγνωση. Μεταξύ των ασθενών που ο όγκος είναι μη εξαιρέσιμος , το 50% πέθανε μετά από 6 περίπου μήνες από τη διάγνωση.
Μεταξύ των ασθενών που υποβλήθηκαν σε “θεραπεία” (δηλαδή έχει αφαιρεθεί μακροσκοπικά κάθε εμφανή βλάβη), το ποσοστό επιβίωσης στη πενταετία είναι από 10 μέχρι 30%. Το αποτέλεσμα είναι ακόμα καλύτερο όσο ό όγκος είναι πιο μικρός και δεν έχει διηθήσει άλλους ιστούς η αγγεία.
Παράδειγμα καμπύλης της συνολικής επιβίωσης σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χειρουργική επέμβαση για καρκίνο του παγκρέατος.
Οι κυριότερες μέθοδοι θεραπείας του καρκίνου παγκρέατος είναι η χειρουργική επέμβαση, η ακτινοθεραπεία και η χημειοθεραπεία. Ανάλογα με το στάδιο του καρκίνου κατά τη διάγνωση, είναι δυνατόν να χρειαστούν οι δύο ή και οι τρεις μορφές θεραπείας.
Οι έρευνες για την αιτιολογία, τη διάγνωση και τη θεραπεία του καρκίνου του εξωκρινούς παγκρέατος εξελίσσονται με εντατικό ρυθμό σε πολλά ιατρικά κέντρα του κόσμου.
Χημειοθεραπεία
Επί του παρόντος υπάρχουν σε εξέλιξη πολλές κλινικές θεραπευτικές δοκιμές για την αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας νέων συνδυασμών χημειοθεραπευτικών φαρμάκων.
Μερικές έρευνες ελέγχουν κατά πόσο μπορεί να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα φαρμάκων που είναι γνωστό ότι ενεργούν κατά του καρκίνου του παγκρέατος όπως η γεμσιταμπίνη και η 5-FU (5-φθοριοουρακίλη) όταν αυτά συνδυάζονται μεταξύ τους ή με άλλους χημειοθεραπευτικούς παράγοντες όπως η σισπλατίνη, η οξαλιπλατίνη, το ντοσεταξέλ, η ιρινοτεκάνη, το pemetrexed και η λευκοβορίνη.
Άλλες έρευνες ελέγχουν για να βρουν τους καλύτερους τρόπους συνδυασμού της χημειοθεραπείας με την ακτινοθεραπεία ή την ανοσοθεραπεία (εμβόλια και άλλες μέθοδοι)
Ανοσοθεραπεία
Πρόκειται για πειραματικές θεραπείες που βρίσκονται στο στάδιο των δοκιμών οι οποίες στόχο έχουν να διεγείρουν και να ενισχύσουν το σύστημα άμυνας του οργανισμού του ασθενούς (ανοσολογικό σύστημα) για να καταπολεμεί καλύτερα τα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος.
Στην ενεργό ανοσοθεραπεία, χορηγείται στον ασθενή ένα εμβόλιο το οποίο θα πρέπει να επιτρέπει στο ανοσολογικό σύστημα του ασθενούς να αναγνωρίζει μερικά από τα ανώμαλα χημικά στοιχεία που βρίσκονται στα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος και στη συνέχεια να σκοτώνει τα εν λόγω κύτταρα.
Για παράδειγμα το προϊόν του γονιδίου K-ras είναι αλλοιωμένο σε περισσότερο από 80% των παγκρεατικών καρκίνων. Οι ερευνητές δοκιμάζουν να βρουν τρόπους για να βοηθήσουν το ανοσολογικό σύστημα του ασθενούς να επιτίθεται και να καταστρέφει τα κύτταρα που παρουσιάζουν την αλλοιωμένη πρωτεΐνη που παράγεται από το γονίδιο K-ras (πρωτεΐνη ras).
Στην παθητική ανοσοθεραπεία, χορηγούνται στον ασθενή αντισώματα που κατασκευάζονται με στόχο να αναζητούν τα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος που περιέχουν ανώμαλες πρωτεΐνες όπως η πρωτεΐνη ras και το καρκινοεμβρυικό αντιγόνο (CEA).
Στα εν λόγω αντισώματα συνδέονται από τους κατασκευαστές τους, τοξίνες ή ραδιενεργά άτομα έτσι ώστε όταν τα αντισώματα συνδεθούν με το στόχο τους, να καταστρέφουν μόνο τα κύτταρα του καρκίνου του παγκρέατος και όχι άλλα υγιή κύτταρα του οργανισμού.
Παράγοντες που δρουν εναντίον της αγγειογένεσης
Όλοι οι καρκίνοι για την ανάπτυξη και εξάπλωση τους, εξαρτώνται από νέα αιμοφόρα αγγεία (αρτηρίες, φλέβες) που δημιουργούνται για να τους τροφοδοτούν.
Οι παράγοντες που είναι απαραίτητοι για την ανάπτυξη των αγγείων που χρειάζονται για την ανάπτυξη των καρκίνων, ονομάζονται παράγοντες αγγειογένεσης, έχουν αναγνωρισθεί και απομονωθεί. Οι επιστήμονες για να καταστείλουν τη δημιουργία και ανάπτυξη νέων αγγείων, έχουν κατασκευάσει ειδικά φάρμακα που ονομάζονται αντιαγγειογενεσικά.
Τα εν λόγω φάρμακα έχουν μελετηθεί σε κλινικές θεραπευτικές δοκιμές και μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε ασθενείς με καρκίνο του παγκρέατος.
Ο αντιαγγειογενεσικός παράγοντας μπεβακιζουμάμπη (Avastatin), έδειξε μερικά ωφελήματα για τους ασθενείς όταν η χορήγηση του γίνεται σε συνδυασμό με τη γεμσιταμπίνη. Όμως δεν έχει ακόμη ελεγχθεί κατά πόσο ο συνδυασμός αυτός είναι καλύτερος από άλλους.
Αναστολείς των παραγόντων ανάπτυξης
Πολλοί καρκίνοι όπως και ο καρκίνος του παγκρέατος, φαίνεται ότι προάγονται και διεγείρονται από ορισμένα μόρια που βρίσκονται στην επιφάνεια τους. Αυτά τα μόρια ονομάζονται υποδοχείς παραγόντων ανάπτυξης.
Οι ερευνητές δοκιμάζουν τώρα μερικά φάρμακα που καταστέλλουν τη δράση των υποδοχέων αυτών που βρίσκονται στον καρκίνο του παγκρέατος. Πρόσφατα αναφέρθηκε ότι μπορεί να βοηθά τους ασθενείς με καρκίνο παγκρέατος, ένα φάρμακο που ονομάζεται κετουξιμάμπη το οποίο αναστέλλει τη δράση ενός υποδοχέα παράγοντα ανάπτυξης.
Αναστολείς μεταλλοπρωτεϊνάσης της θεμελίου ουσίας
Πρόκειται για μια νέα κατηγορία φαρμάκων που εμποδίζουν την εξάπλωση και μεταστάσεις των καρκινικών κυττάρων. Καταστέλλουν ένζυμα που παράγονται από καρκινικά κύτταρα τα οποία διαλύουν τις περιβάλλουσες ουσίες επιτρέποντας έτσι στον καρκίνο να προχωρά, να εισβάλλει και να διηθεί γειτονικούς και άλλους ιστούς ή όργανα (κολλαγονολυτική δραστικότητα). Τα φάρμακα αυτά μέχρι του παρόντος βρίσκονται στη φάση των δοκιμών.
Αναστολείς της τρανσφεράσης φαρνεσύλ
Η φαρνεσύλ τρανσφεράση είναι ένζυμο που θεωρείται ότι προάγει την ανάπτυξη πολλών καρκίνων μεταξύ των οποίων και του καρκίνου του παγκρέατος. Δοκιμάζονται τώρα νέα φάρμακα που καταστέλλουν τη δράση του ενζύμου αυτού.
Γενετική και έγκαιρη διάγνωση
Οι επιστήμονες μαθαίνουν τώρα περισσότερα για αλλαγές στο DNA των κυττάρων που μετατρέπουν τα κύτταρα σε καρκινικά. Κληρονομικές αλλαγές σε γονίδια όπως το BRCA2, p16 και τα γονίδια για την οικογενή αδενοματώδη πολυποδίαση, αυξάνουν τον κίνδυνο ενός ατόμου να προσβληθεί από καρκίνο του παγκρέατος. Τα ίδια αυτά γονίδια αυξάνουν τον κίνδυνο προσβολής από καρκίνους άλλων οργάνων όπως των μαστών, των ωοθηκών και του παχέος εντέρου.
Οι ερευνητές ψάχνουν επίσης για τεστ που να μπορούν να ανιχνεύουν επίκτητες και όχι μόνο κληρονομικές γενετικές αλλαγές στον καρκίνο του παγκρέατος και άλλες προκαρκινικές αλλοιώσεις στα κύτταρα των παγκρεατικών πόρων. Μια από τις συχνότερες αλλαγές του DNA στις καταστάσεις αυτές, επηρεάζει το ογκογονίδιο K-ras το οποίο ρυθμίζει την ανάπτυξη των κυττάρων. Νέα διαγνωστικά τεστ είναι συχνά σε θέση να αναγνωρίζουν την αλλοίωση αυτή σε δείγματα παγκρεατικών εκκρίσεων που συλλέγονται κατά την εξέταση ERCP (ενδοσκοπική παλίνδρομος χολαγγειοπαγκρεατογραφία).
Τα εν λόγω τεστ είναι μόνο επιλογές για άτομα με έντονο οικογενειακό ιστορικό παγκρεατικού καρκίνου και δεν συστήνονται για έλεγχο σε ευρεία κλίμακα ατόμων που έχουν μέτριο κίνδυνο ή που δεν παρουσιάζουν καθόλου συμπτώματα.
